Kunnen we veilig varen zonder papieren zeekaarten ?

In theorie zouden we moeten kunnen varen zonder papieren zeekaarten. In de praktijk is dit (nog) niet realiseerbaar .
Het GNSS - Global Navigation Satelite System ( in de volksmond ook GPS genoemd )  is een technisch wonder  maar is slechts voor 95% betrouwbaar. Dit betekent dat gemiddeld 1 op 20 posities niet precies is .  Zie mijn  artikel ivm  betrouwbaarheid van de GNSS / GPS..
De elektronische kaartplotters/GNNS hebben  een enorme bijdrage geleverd aan de veiligheid van de navigatie, want het is de  gemakkelijkste, betrouwbaarste en veiligste manier om zijn positie te vinden en zijn route te controleren.

Zuiver elektronisch  varen is in de pleziervaart helaas , mijn inziens,  (nog) geen optie omdat :

•  de beperkte grootte van het scherm van de kaartplotters  een handicap is om een betrouwbare tochtplanning te kunnen maken.
•  de elektronische kaarten/kaartplotter geen correcties maken  voor de stromingen.
•  de fabrikanten van elektronische kaarten ( voor pleziervaart ) geen enkele garantie geven dat de informatie  correct en  bijgewerkt is (ook al betaal je voor de updates).

Disclaimer : Alle kaartplotterfabrikanten  wijzen de gebruiker erop dat het systeem enkel een hulpmiddel is en dat ze geen enkele verantwoordelijkheid nemen en dat het gebruik van up to date officiële zeekaarten en pilot-boeken verplicht is !!

1.    Betrouwbaarheid van de elektronische kaarten

Alle leveranciers van elektronische kaarten leveren regelmatig “betalende“ updates, maar geen enkele provider  wil de garantie bieden dat hun informatie correct en up to date is (of tenminste vermelden tot welke BAZ de elektronische kaarten zijn bijgewerkt).
Na 20 jaar ervaring op zee, stel ik vast dat  het niet uitzonderlijk is dat de fabrikanten  soms meer dan een jaar nodig hebben om hun elektronische kaarten bij te werken ( ref.  Nieuwe ingang van de haven van Oostende – sluiting van de  Thomasgeul op de Schelde – Nieuwe jachthaven in Sibenik – wijziging betonning in San Sebastian  – Oostkardinaal aan het eiland Zlarin enz… )
Zie ook mijn artikel “fout in elektronische kaarten”

Hoe doen ze het in de koopvaardij? 
Mits een aantal strikte voorwaarden mogen schepen in de koopvaardij zonder papieren zeekaarten varen.
Deze voorwaarden zijn echter zo kostelijk dat ze meestal niet haalbaar zijn op een plezierjacht (volledig dubbele systemen met aparte noodvoeding – minimum grote van de beeldschermen , IMO gekeurde elektronische zeekaarten , automatische update , STCW opleiding  enz… )
De officier van wacht zal bovendien de informatie van de kaartplotter ( ECDIS genoemd in de koopvaardij) altijd vergelijken met de radarbeelden. Bovendien moet elk schip boven de 500gt dat in de  buurt van de kust komt ,  een loods aan boord hebben om een haven of rivier binnen te varen  ( behalve als de kapitein over een PEC beschikt).  Een loods is een ervaren kapitein die zijn werkgebied als zijn broekzak kent.

2.    Schermgrootte van de kaartplotters
De beperkte schermgrootte  van de kaartplotters in de jachting is een nadeel om veilig een route te kunnen plannen. Als men sterk inzoomt om alle details te zien, verliest men het overzicht. Als men uitzoomt  om een overzicht te hebben, verliest men  belangrijke  details .
Lees ook mijn artikel “zeiljacht gestrand op een koraalrif tijdens de volvo ocean race”.
Bovendien blijft het noodzakelijk om pilot-books te raadplegen , want niet alle belangrijk  informatie staat op de elektronische of papieren zeekaarten.

3.    Geen correctie voor de stromingen
Een GNSS/GPS kaartplotter houdt geen rekening  met het  verlijeren door  wind en stroming.
Als je een waypoint programmeert zal het  GPS-kaartplotter systeem je een koers,  afstand  geven naar je bestemming maar zonder rekening te houden met de stroming. Als je dit blindelings volgt zal je  traject niet alleen veel langer zijn , maar  loop je ook het risico dat je in ondiep water terechtkomt.

Conclusie : 
Reisplanning moet mijn inziens nog steeds  :

•     op papieren up to date-zeekaarten met een zo groot mogelijk schaal gebeuren ( vooral in gebieden met stroming )*
•     met gebruik van up to date pilot-boeken  (want belangrijke informatie van de pilot-boeken staan niet op elektronische kaarten)
•     met consultatie van de bericht aan zeevarenden
•     voorbereid zijn op een defect of storing van het elektronisch systeem

*In de Middelandse Zee waar er geen stroming is , durf ik wel mijn route voorbereiden op PC of tablet , maar noteer alle noodzakelijke informatie op een papieren reisplan  ( zie passage plan ) om voorbereid te zijn een defect of storing van het elektronisch systeem . Papieren zeekaarten staan klaar als backup .

Goed zeemanschap :  De  GNNS/GPS kaartplotter is het beste en gemakkelijkste  hulpmiddel om te controleren waar je bent en te weten of je nog op koers bent  en het zou ook slecht zeemanschap zijn om dit eenvoudig controlemiddel niet te gebruiken, zij het met de nodige voorzichtigheid en met nodige visuele checks .

Lees ook mijn artikel :

• Waarom mogen we niet afhankelijk zijn van de GNSS systemen 
• Verzekering dekt schade aan boot niet en krijgt gelijk van de rechtbank 
• Verschil tussen raster en vector elektronische zeekaarten
• Amerikaanse mijnenveger gestrand op een rif  
• Correct gebruik van de gps kaartplotter ecdis

Vragen of opmerkingen  ? Laat het mij weten op nautinstruct@gmail.com