Hoeveel soorten kompassen zijn er en welk is het beste?
Een goed uitgerust plezierjacht heeft minstens drie kompassen aan boord, maar welk is het meest juiste ?
Vast magnetisch kompas
Plezierjachten worden standaard geleverd met een of twee vaste magnetische kompassen. Deze kompassen zijn niet geijkt door de fabrikant of de verkoper. Het is aan de eigenaar om dit te doen.
Hiervoor kan de eigenaar beroep doen op een professionele ‘compass adjuster’ die het kompas zal bijregelen en een deviatietabel achterlaat. Voor commerciële vaart is dit een verplichting .
Voor niet-commerciële pleziervaart kan de eigenaar , eventueel , zelf zijn kompas checken met transitbakens op het land en zelf een deviatietabel opmaken .
Opmerking : Fouten van 20° of meer zijn niet uitzonderlijk op nieuwe kompassen.
Een elektronisch kompas.
Een elektronisch kompas ( zoals een fluxgate kompas) is een noodzakelijk onderdeel van een automatische piloot. Dit kompas moet ook gecontroleerd en gekalibreerd worden.
Dit kan door de eigenaar / schipper uitgevoerd worden meestal door een bepaald patroon te varen (zie handleiding van het elektronisch kompas).
Een radar maakt gebruik van het elektronisch kompas en moet dus zo nauwkeurig mogelijk zijn. Ook voor de goede werking van een automatische piloot is het belangrijk om over een kwalitatief kompass te beschikken
Opgelet : De graden die worden weergegeven op het scherm van het elektronisch kompas zijn magnetisch (tenzij men dit verandert in de instellingen)
Een peilkompass.
Een draagbaar peilkompas is onmisbaar aan boord om tijdig een aanvaring te detecteren en peilingen te maken op kenbare punten. Het is ook een handige back-up en controlemiddel.
Een draagbaar peilkompas heeft geen deviatietabel .
Ter informatie :
Magnetische kompassen (vast of elektronisch) geven de richting aan dat het schip vaart (voorlegging). Dit is niet de koers over de grond !
Koers weergegeven op de GNSS Kaartplotter .
Jouw GNSS elektronische kaartplotter zal je een ware grondkoers ( COG ) weergeven als je vaart.
Als er geen stroming of drift is, dan zal dit hetzelfde moeten zijn als jouw voorlegging en kan (bij kalme zee) gebruikt worden om jouw magnetische kompassen te controleren.
Opmerking : Door de instellingen te wijzigen kan je de COG in “magnetisch” weergeven maar het blijft een koers over grond !
Opgelet: Dit is geen GNSS kompas!
Een GNSS / satelliet kompas
Een GNSS kompas maakt gebruik van de GNSS satellieten met minstens drie ontvangers en geeft permanent een nauwkeurige voorlegging weer (geen koers over de grond ) ook als de boot niet beweegt. Dit toestel is zeer gebruiksvriendelijk, moet niet gekalibreerd worden en is zeer nauwkeurig . Door de kostprijs komt het, helaas, niet zoveel voor op plezierjachten.
Gyrokompas
Superjachten en koopvaardijschepen zijn uitgerust met gyrokompassen en wordt hier niet beschreven omdat ze niet voorkomen op plezierjachten kleiner dan 24m .
Opgelet : Laat je niet misleiden als sommigen fabrikanten hun kompass een Gyrokompass noemen .
Goed zeemanschap ?
Het is van belang om alle kompassen dagelijks te controleren en vergelijken .
Voor vragen of opmerkingen kan je mij contacteren op nautinstruct@gmail.com