Wat te doen bij slechte zichtbaarheid ?

Wat is de definitie van beperkte zichtbaarheid op zee?

Beperkte zichtbaarheid verwijst naar alle situaties waarin het zicht door de ogen wordt belemmerd. Mist is een klassiek voorbeeld, maar regen, rook, sneeuw of zand kunnen ook voor beperkte zichtbaarheid zorgen.

Regel 19 van het Internationaal Aanvaringsreglement (IAR)

Regel 19 is van toepassing wanneer een vaartuig zich in of dicht bij een gebied met beperkte zichtbaarheid bevindt. De IAR-voorschriften 1 tot en met 10 blijven altijd gelden (bijvoorbeeld veilige snelheid, goede uitkijk). Zie ook mijn artikel over veilige snelheid en het belang van goede uitkijk.
Voorbeeld: Als je een mistbank nadert, zelfs zonder er al in te zijn, is regel 19 van kracht.

Vanaf welke afstand spreekt men van beperkte zichtbaarheid op zee ? 

De Internationale Bepalingen ter voorkoming van aanvaringen op zee specificeren geen exacte afstand voor beperkte zichtbaarheid; dit is afhankelijk van het schip en wordt meestal bepaald door de kapitein. Dit wordt vaak opgenomen in de SOP (Standard Operating Procedures) of in de koopvaardij in het SMS (Safety Management System).
De vuistregel is dat je andere schepen op voldoende afstand met het blote oog moet kunnen zien om veilig te kunnen uitwijken. Dit verschilt per schip:

•  Voor een koopvaardijschip van 300 meter kan dat 2 mijl zijn.
•  Voor een jacht van 15 meter is dat minimaal 0,1 mijl.

Afstanden kunnen worden gemeten ten opzichte van het land, boeien of andere AtoNs (Aids to Navigation). Radar en kaartplotters zijn hiervoor uitstekende hulpmiddelen. Het inschatten van afstanden met het oog vergt ervaring. Zie ook mijn artikel: Hoe ver kan men zien op zee.
Bij twijfel wordt aangenomen dat sprake is van beperkte zichtbaarheid.

Elektronische systemen: Beperkingen en aandachtspunten

Elektronische hulpmiddelen zoals AIS, radar en camera’s vervangen het oog niet, maar ondersteunen het. Volgens regel 5 moet je alle beschikbare middelen gebruiken om een aanvaring te voorkomen.

• Radar: Niet alle schepen hebben een goede radarreflector. Zie ook: Radar op zee : gadget of niet?
• AIS: Niet alle schepen of AtoNs hebben een AIS-zender. Zie ook: Wat je moet weten over AIS.

Belangrijk: Regel 19 van het IAR

Deze regel stipuleert dat niemand voorrang heeft in beperkte zichtbaarheid. Iedereen moet uitwijken. Als algemene regel wijkt men naar stuurboord uit, behalve als je wordt opgelopen langs bakboord achter (achterlijker dan dwars aan stuurboord).

Checklist voor varen in beperkte zichtbaarheid op zee

Een checklist kan stress verminderen en ervoor zorgen dat niets wordt vergeten:

•  Doe reddingsvesten aan.
•  Pas de snelheid aan.
•  Zet navigatielichten aan (en controleer de werking).
•  Controleer en noteer je positie op de kaart en in het logboek.
•  Gebruik radar (indien aanwezig) om aanvaringen te voorkomen 
•  Laat radar alleen bedienen door opgeleide personen.
•  Hijs een radarreflector of activeer een actieve radarreflector.
•  Zet AIS aan (indien aanwezig).
•  Sluit waterdichte schotten (indien van toepassing).
•  Haal bemanning naar dek om geluidsignalen van andere schepen, boeien of bakens te observeren.
•  Schakel de automatische piloot uit en stuur handmatig.
•  Luister continu de VHF-marifoon uit op het juiste kanaal (VTS, Kustwacht of havenfrequenties).
•  Gebruik de VHF-marifoon om je positie, koers en bestemming door te geven.
•  Hou een draagbare marifoon bij de stuurstand als back-up
•  Geef correcte mistsignalen (varend -minimaal elke 2 minuten).
•  Verlaat scheepvaartroutes zo snel mogelijk en zoek ondiep water op.
•  Houd in vaargeulen zoveel mogelijk stuurboordwal aan.
•  Overweeg voor anker te gaan buiten vaarroutes en blijf geluidsignalen geven.
•  Zoek eventueel een noodhaven.
•  Voor zeilboten: overweeg te zeilen om beter de geluiden te kunnen horen  (de motor moet gebruiksklaar zijn).
•  Controleer of de grabbag en het reddingsvlot gebruiksklaar zijn.
  

   

   

  
  Opgelet voor lokale regels ivm varen in beperkte zichtbaarheid

  In sommige gebieden, zoals de Westerschelde, is varen zonder radar bij beperkte zichtbaarheid verboden. Op binnenwateren is radargebruik vaak verboden, omdat de meeste jachten geen goedgekeurde rivierradar of bochtaanwijzer hebben, en de schipper niet beschikt over een radarpatent (anders dan een radarbrevet).
  Zorg dat je de specifieke regels kent voor varen bij beperkte zichtbaarheid (regel 19 van het IAR) en de lokale reglementen van je vaargebied.
  
  Commentaar of vragen? Mail me op: nautinstruct@gmail.com