Elektronische navigatie goed gebruiken is een kunst.

De krachtigste bronnen van informatie bij elektronisch navigeren zijn de positiebepaling van het schip, met de bijbehorende vectoren van grondkoers en voorligging.

Positie van het vaartuig

De positie van het schip op de kaartplotter wordt bepaald door de GNSS. Dit moet met de nodige voorzichtigheid worden behandeld en bevestigd door andere middelen, zoals landmerken, radarinformatie, dieptelijnen, enzovoort. Lees ook: *Positie van je boot checken op zee*.

De voorliggende koersvector

De voorliggende koers (heading in het Engels; ook ware koers, kompaskoers of waterkoers genoemd) is de richting waarin de boeg van het schip wijst (op de foto is dit de zwarte lijn met één pijl op het scherm van deze kaartplotter). Dit is de kompasskoers van het schip, die geen rekening houdt met wind of stroming.
De hoek van de vector komt van het elektronische kompas (fluxgate compass) dat zich binnenin het schip bevindt. Dit elektronische kompas is lokaal, niet verbonden met de GNSS-satellieten. De gemeten hoek is in graden ten opzichte van het noorden. (Lees ook: *Het verschil tussen de compassen.*)
**Opmerking:** Een elektronisch kompas moet, net als elk magnetisch kompas, worden geijkt om nauwkeurig te zijn.
De lengte van de vector geeft de snelheid van het schip ten opzichte van het water weer. Deze snelheidsinformatie komt van een log (de snelheidlog) dat onderaan het schip is bevestigd en de snelheid meet ten opzichte van het water.

De grondkoersvector

De grondkoersvector (Course Over Ground – COG) wijst (op de foto is dit de blauwe lijn met twee pijlen op het scherm van deze kaartplotter) de daadwerkelijke route die het vaartuig ten opzichte van de grond aflegt, rekening houdend met stroming en wind.
Deze informatie verkrijgt men van de GNSS-satellieten. Lees ook: * Hoe betrouwbaar is de GNSS*.
De afwijking tussen de voorliggende koers en de grondkoers wordt veroorzaakt door wind en stroming.
**Let op:** Er kan een verschil ontstaan tussen de vectoren door een fout in het elektronische kompas en/of afwijkingen in de snelheidslog.
Het is dus van groot belang dat de instrumenten correct zijn ingesteld en regelmatig door de schipper worden gecontroleerd voordat de reis wordt aangevat.

Kunst van het navigeren

Het is de combinatie van de twee vectoren die ervoor zorgt dat de navigatoren voldoende basisinformatie hebben om de voortgang van hun planning te bewaken (lees ook: *Passageplan volgens SOLAS V*).

Vooruitblikken

De toekomstige positie van het vaartuig wordt op het scherm geprojecteerd door de vectoren, op basis van afstand en richting (koers), rekening houdend met de actuele stroming en wind.
De lengte van de vectoren kan (meestal) door de gebruiker worden ingesteld als oneindig of op basis van een bepaalde afstand of tijd.
Op deze afbeelding staan de vectoren ingesteld op 12 minuten. De navigator kan dus voorspellen waar het schip zich binnen deze tijd zal bevinden (op basis van de huidige wind en stroming).

Afbeelding van onze GNSS kaartlezer

Op de foto is te zien dat de grondkoersvector aangeeft dat het jacht gevaarlijk dicht bij een ondiepte komt, terwijl de voorliggende koersvector aangeeft dat het veilig is.
**Opmerking:** Bij stroming is de snelheid ten opzichte van het water niet hetzelfde als die ten opzichte van de grond.
Vaar je mee met de stroming, dan zal de snelheid ten opzichte van de grond sneller zijn dan ten opzichte van het water. Vaar je tegen de stroming in, dan is de snelheid ten opzichte van de grond trager dan die ten opzichte van het water.
Het is van levensbelang dat de schipper deze verschillen goed verstaat en correct kan interpreteren. Dit wordt de *kunst van het navigeren* genoemd.
De vectoren geven steeds de situatie weer op basis van actuele data (wind en stroming). De meeste systemen kunnen (nog) niet voorspellen wat de positie en snelheid van het schip zullen zijn binnen een bepaalde tijd.

**Opmerking:** Navigatie-apps op tablets zijn niet verbonden met een elektronisch kompas en snelheidslog van het schip en kunnen dus geen ware koers (heading) geven. Alleen de grondkoersvector (COG) kan worden weergegeven op een GNSS-ontvanger.

Wind- en stromingsvectoren

Op moderne GNSS-kaartplotters is het mogelijk om vectoren te activeren die de drift veroorzaakt door wind en stroming weergeven. Houd er rekening mee dat te veel vectoren verwarrend kunnen zijn.

Waypoint

Een waypoint is een bestemming op je papieren of elektronische zeekaart (eindbestemming of een tussenbestemming).
Het is een referentiepunt op een kaart of in een GNSS-apparaat, vaak een tussenpunt of een eindbestemming op een vaarroute.
Waypoints worden vooraf ingesteld bij het maken van een passage (fase 2 van het SOLAS-passagedeel) en kunnen helpen bij het bewaken van de uitvoering van de geplande vaarroute (fase 3 van het SOLAS-passagedeel).

Conclusie:

Vectoren op een elektronische kaart vormen wetenschap, en het interpreteren van die informatie om veilig te navigeren is een kunst.

Wil je meer weten over de kunst van het navigeren? Volg dan een RYA-cursus Dagschipper.

Lees ook : Het correct instellen van een GNSS Kaartplotter

Ben je tevreden over dit artikel ?
Laat het weten op Google in een review, klik hier

Heb je een vraag of opmerking? Laat het mij weten via **nautinstruct@gmail.com**.